Η επίδραση που έχει η επαφή με τη φύση για την ψυχική ευημερία των ανθρώπων έχει αναγνωριστεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια από πολλούς πολιτισμούς με την επιστήμη, τη φιλοσοφία, την ποίηση αλλά και τη θρησκεία να έχουν αναγνωρίσει ότι ευημερία του ανθρώπινου είδους συνδέεται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον που ζει.
Ωστόσο, η ζωή στις μεγάλες πόλεις και κυρίως σε εσωτερικούς χώρους, η συνεχής ενασχόληση με τις οθόνες των υπολογιστών καθώς και οι μειωμένες δραστηριότητες αναψυχής σε εξωτερικούς χώρους έχουν οδηγήσει όλο και περισσότερους ανθρώπους σε απομάκρυνση από την επαφή με τη φύση και το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιες είναι οι επιπτώσεις την ψυχική υγεία, διότι όπως υποστηρίζει και η κοινωνική ψυχολογία το άτομο έχει εξίσου ανάγκη να ανήκει σε μία ομάδα όπως και την ανάγκη να νιώθει συνδεδεμένο με το φυσικό περιβάλλον.
Η αποσύνδεση από τη φύση μπορεί να έχει επίδραση στις γνωστικές μας ικανότητες, στη συναισθηματική μας κατάσταση και στην ψυχική μας υγεία στο σύνολό της και για το λόγο αυτό στη βιβλιογραφία της περιβαλλοντικής ψυχολογίας αναφέρονται δύο κύριες θεωρίες που εξηγούν την επανορθωτική δύναμη της φύσης, και οι δύο βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη θεωρία της εξέλιξης. Σύμφωνα λοιπόν, με τη θεωρία μείωσης του στρες (SRT), αναγνωρίζεται ως θεραπευτική η επαφή με τη φύση για άτομα που βιώνουν άγχος ενώ σύμφωνα με τη θεωρία αποκατάστασης της προσοχής (ART), η επαφή με τη φύση μπορεί να βοηθήσει τις γνωστικές μας διεργασίες όπως η εστίαση, και η συγκέντρωση. Επιπλέον, ελεγχόμενες εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ευεργετικές ψυχολογικές και αγχωτικές/φυσιολογικές επιπτώσεις των εικόνων και των ήχων της φύσης και πειραματικές εργασίες πεδίου έδειξαν επίσης, τα οφέλη της εμπειρίας στη φύση, αντιπαραβάλλοντας την αλλαγή εντός της ομάδας μεταξύ συναισθηματικών, γνωστικών και φυσιολογικών διαστάσεων σε συμμετέχοντες που περπάτησαν σε φυσικό και αστικό περιβάλλον.
Ως επιπρόσθετα οφέλη από την επαφή με το φυσικό περιβάλλον μπορούν να αναφερθούν οι θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, η συνοχή και η δέσμευση, η αίσθηση νοήματος και σκοπού στη ζωή, η βελτιωμένη διαχείριση των καθηκόντων της ζωής, η μείωση της ψυχικής δυσφορίας, η αναστολή των παρορμήσεων, η βελτίωση της σχολική επίδοσης των παιδιών καθώς και η φαντασία και η δημιουργικότητα ενώ έχει συσχετιστεί και με την βελτίωση του ύπνου και μείωση του χρόνιου στρες.
Τελειώνοντας, θα λέγαμε ότι μπορεί τα οφέλη για τα οποία έχουμε αναφερθεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο της αλληλεπίδρασης με τη φύση ωστόσο πληθώρα μελετών έχει αποδείξει ότι η εμπειρία στη φύση σχετίζεται με την ψυχολογική ευεξία με κάποιες από αυτές να δείχνουν ότι και η συμμετοχή σε προγράμματα θεραπείας σε αστικούς χώρους πρασίνου μπορεί να συμβάλλει επιπλέον.
Βιβλιογραφία
Bratman, G. N., Hamilton, J. P., & Daily, G. C. (2012). The impacts of nature experience on human cognitive function and mental health. Annals of the New York academy of sciences, 1249(1), 118-136.
Bratman, G. N., Anderson, C. B., Berman, M. G., Cochran, B., De Vries, S., Flanders, J., … & Daily, G. C. (2019). Nature and mental health: An ecosystem service perspective. Science advances, 5(7), eaax0903.
Vujcic, M., Tomicevic-Dubljevic, J., Grbic, M., Lecic-Tosevski, D., Vukovic, O., & Toskovic, O. (2017). Nature based solution for improving mental health and well-being in urban areas. Environmental research, 158, 385-392.
